بحر الفقاهه

کنکاشی در فقه اسلامی review on Jurisprudence

بحر الفقاهه

کنکاشی در فقه اسلامی review on Jurisprudence

تفاوت زیارت از قریب و زیارت از بعید

به نظر میرسد در کیفیت زیارت ائمه هدی علیهم السلام از بعید  وقریب تفاوتی وجود دارد و ان اینکه : 

در زیارت از قریب نماز زیارت بعد از زیارت خوانده میشود اما در زیارت از بعید ابتدا دو رکعت نماز خوانده میشود و سپس زیارت نامه خوانده میشود. 

این مطلب از برخی روایات قابل استفاده است به نحوی که میتوان از ان حکم کلی استخراج کرد مگر اینکه جایی دلیل خاص بر خلافش باشد. بنابراین اصل این است که در نماز زیارت ابتدا نماز زیارت خوانده شود مگر اینکه در جایی کیفیت دیگری وارد شده باشد. 

تیمنا روایتی در این زمینه نقل میکنیم و مطلب محتاج تحقیق بیشتر است. 

19852 مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامٍ قَالَ:

قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِذَا بَعُدَتْ بِأَحَدِکُمُ الشُّقَّةُ وَ نَأَتْ بِهِ الدَّارُ- فَلْیَصْعَدْ أَعْلَى مَنْزِلِهِ فَلْیُصَلِّ رَکْعَتَیْنِ- وَ لْیُومِ بِالسَّلَامِ إِلَى قُبُورِنَا فَإِنَّ ذَلِکَ یَصِلُ إِلَیْنَا.[1]



[1] وسائل الشیعة؛ ج‌14، ص: 577

 پ ن : گویا جناب سید میر احمد علوی عاملی (1057 ) کتابی  در همین موضوع با عنوان تقدم نماز زیارت در زیارت از بعید نوشته اند. 

تقیه در زمان ظهور شدید تر است

برخی معتقدند که هر چقدر به زمان ظهور نزدیک میشویم با توجه به گسترش وسایل ارتباط جمعی و عدم امکان مخفی کردن حقایق ، لذا تقیه امری بی معنی است و یا لااقل از شدت ان کمتر میشود. مخصوصا در زمان فعلی که شیعیان قدرت قابل ملاحظه ای دارند. 

اما این مطلب بر خلاف روایت محمد بن مسلم از امام صادق علیه السلام و خدا میداند که با دیدن این روایت چقدر به فکر فرو رفتم. 

مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُکَیْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ :

کُلَّمَا تَقَارَبَ هَذَا الْأَمْرُ کَانَ أَشَدَّ لِلتَّقِیَّةِ‌[1]

هر چقدر به زمان ظهور نزدیک میشویم تقیه شدید تر میشود. 

[1] الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج‌2، ص: 220

ایا جهاد یک استثنا است ؟

در فقه بحث شده که ایا اصل در اسلام جهاد است و یا اینکه اصل جهاد امری استثنا است  و اصل بر صلح است. اگر مبنای اول را بپذیریم ایا مراد از جنگ ، فقط جنگ سخت است یا شامل جنگ نرم هم میشود ؟

نیز باید بگوییم که دستور به سکوت و مقابله نکردن با برخی حکومت ها هم در نظر ائمه علیهم السلام خود نوعی مقدمه چینی برای جهاد و تشکیل حکومت بوده. مثل رزمنده ای که پاورچین پاورچین و بی صدا خود را میخواهد به بالای سر دشمن برساند و کار او را یکسره کند. پس خود ائمه علیهم السلام هم همواره اندیشه قیام و تشکیل حکومت داشته اند و لکن در ابتدا سعی در فراهم کردن مقدمات ان و نیرو سازی داشته اند. چنان که از جمله از احادیث هم این مطلب فهمیده میشود. ( نظیر احادیثی به این مضمون که امام علیه السلام بااشاره به گله ی کوچکی گوسفند- حدود 7-8 راس - میفرمایند که اگر به همین تعداد یار واقعی داشتیم هرگز ساکت نمینشستیم.)

بنابراین به معنایی خود ائمه هم دائما به دنبال تشکیل حکومت و قیام علیه طاغوت بوده اند و لکن با توجه به اماده کردن مقدامت ان .

نیز بحث شده که مقدار واجب جهاد چقدر است ؟ چنان که به خاطر دارم برخی گفته اند مقدار واجب یک بار در هر سال است. 

جهاد از مسائل منصوص در قرآن کریم است و مباحث فقهی ان بسیار جالب و در خور توجه است.

معنای عبارت مما انفردت به الامامیه

عبارت «ممّا انفردت به الإمامیّه» که در کلمات سید مرتضی ره مخصوصا در کتاب الانتصار بکار رفته است به چه معنی است ؟

برخی گمان کرده اند این عبارت به معنی اجماع امامیه است ولکن حق این است که :

که این تعبیر به معنی اجماع نیست بلکه معنای این تعبیر، این است که این نظریّه فقط در میان فقهای شیعه وجود دارد، نه اینکه همه فقهای شیعه به آن قائل باشند.

اقسام مجازاتهای مالی

مجازات های مالی بر سه قسم است : اتلاف ، تغییر ، تملیک ( مبانی ولایت فقیه . ایت الله منتظری ج3ص 529)

اتلاف : مثل این که سی دی مستهجن را از بین ببرند.

تغییر : مثل این که شراب را تبدیل به سرکه کنند و یا آلات لهو  را به شیء دیگر تبدیل کنند.

تملیک : مثل این که چاقو یا قمه ی مخلّین به نظم عمومی ضبط شود.

 

تفاوت فلی المشهور و علی المشهور در شرح لمعه

 برخی اساتید ما فرموده اند : در شرح لمعه ی شهید ثانی ره ( الروضه البهیه ) هر جا عبارت  " علی المشهور " بود فتوای شهید هم همان است ولی هر جا عبارت " فی المشهور " دارد نظر شهید ره مخالف است ، و اگر جایی خلاف این قاعده عمل شده همراه قرینه است.

و این از مسائل ظریفی است که غالب مراجعین به شرح لمعه از ان غافلند.

اطلاع بر تمام احادیث یک مساله

در مجلس درس مرحوم آیت الله بهجت ره شنیدم که فرمودند : اگر کسی طالب این باشد که در مساله ای به تمام احادیثش دسترسی پیدا کند پس باید به کتاب مستدرک محدث نوری ره و حدائق الناظره محدث بحرانی ره مراجعه کند.

هدایت مردم به بهشت

ایا حکومت اسلامی مردم را به بهشت میبرد ؟ 

نهج البلاغة؛ ص: 178خطبه 155

فَإِنْ أَطَعْتُمُونِی فَإِنِّی حَامِلُکُمْ إِنْ شَاءَ اللَّهُ عَلَى سَبِیلِ الْجَنَّةِ

وَ إِنْ کَانَ ذَا مَشَقَّةٍ شَدِیدَةٍ وَ مَذَاقَةٍ مَرِیرَةٍ