بحر الفقاهه

کنکاشی در فقه اسلامی review on Jurisprudence

بحر الفقاهه

کنکاشی در فقه اسلامی review on Jurisprudence

پرداخت یارانه به افراد پر در امد

عده ی زیادی درباره پرداخت یارانه ها به اقشار پردرآمد اظهار نظر میکنند اما از انجا که بسیاری از این افراد کارشناس مسائل فقهی نیستند گفته های آنها جای تامل و تاسف دارد و هر کس در مساله ای  که تخصص ندارد سخنی بگوید ، ان سخن باعث رسوایی است.

آیا پرداخت یارانه ای که جزء بیت المال مسلمین است به اقشار پر درآمد جامعه صحیح است یا خیر ؟

جواب : محل مصرف بیت المال مسلمین ، مصالح آنها است ، و نباید خیال کرد که همه ی مسلمین از بیت المال به طور مساوی حق استفاده دارند ،خیر ، محل مصرف بیت المال مصالح مسلمین است و چون استفاده ی اقشار پر در آمد از یارانه  مصلحت مسلمین محسوب نمیشود بنابراین پرداخت یارانه به آنها صحیح نیست.

بله اگر به هر دلیلی ثابت شود که پرداخت یارانه به سایر اقشار هم جزء مصلحت مسلمین است ، پرداخت یارانه به آنها اشکال ندارد.

دو مطلب : رفع فیلتر فیس بوک / استعمال هر وسیله نافعی جایز نیست

گفته میشود برخی سایت ها نظیر فیس.بوک در آستانه رفع فیلتر هستند. سوال این است که از نظر فقه و قواعد شریعت اسلامی ، آیا رفع فیلتر اینگونه سایت ها جایز است یا خیر ؟

جواب : لااقل به دو دلیل ممکن است قائل به حرمت رفع فیلتر این سایت شویم. 

دلیل اول : یکی از مباحث مطرح در فقه ، مساله حرمت حفظ کتب ظلال است. یعنی حرام است کسی کتاب های گمراه کننده را نگهداری کند. حال چگونه میشود قائل به حرمت نگهداری یک کتاب صد صفحه ای گمراه کننده باشیم اما سایتی که تمام مقدسات را زیر سوال میبرد و گمراه کنندگی قسمت عمده ی آن اظهر من الشمس است ، حفظ ، نگهداری ، و استفاده از آن جایز باشد ؟ 

ادامه مطلب ...

مراد از ضروری دین چیست ؟

آیت الله محمد جواد فاضل لنکرانی در نوشته ای راجع به ارتداد - که در سایتشان موجود است - در اینکه ضروری دین چیست ؟ میفرمایند :

ضروری دین آن است که مورد اتفاق شیعه و سنی باشد و نیازی به استدلال حتی اجماع بر صحّت آن نباشد. 

ایات وجوب رعایت قسط و عدل

هر چند حسن عدل و قبح ظلم از مستقلات عقلیه است و نیاز به ایه و روایت ندارد ، اما آیات فراوانی در قرآن کریم است که به حق خواهی و عدالت دعوت میکند ، و ما مواردی از این آیات را ذکر میکنیم :


1- الأنبیاء : 47 وَ نَضَعُ الْمَوازینَ الْقِسْطَ لِیَوْمِ الْقِیامَةِ فَلا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَیْئاً وَ إِنْ کانَ مِثْقالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ أَتَیْنا بِها وَ کَفى‏ بِنا حاسِبینَ

2- النساء : 135 یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامینَ بِالْقِسْطِ شُهَداءَ لِلَّهِ وَ لَوْ عَلى‏ أَنْفُسِکُمْ أَوِ الْوالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبینَ إِنْ یَکُنْ غَنِیًّا أَوْ فَقیراً فَاللَّهُ أَوْلى‏ بِهِما فَلا تَتَّبِعُوا الْهَوى‏ أَنْ تَعْدِلُوا وَ إِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَإِنَّ اللَّهَ کانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبیراً

3- المائدة : 8 یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامینَ لِلَّهِ شُهَداءَ بِالْقِسْطِ وَ لا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلى‏ أَلاَّ تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوى‏ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبیرٌ بِما تَعْمَلُونَ
  ادامه مطلب ...

ایا حکومت وظیفه دارد مردم را به بهشت ببرد ؟

آری :  به دلیل 

الحج : 41   الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ 

و نیز ممکن است از این دو ایه هم استفاده شود :

آل‏عمران : 104 وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ 

آل‏عمران : 110 کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لَوْ آمَنَ أَهْلُ الْکِتابِ لَکانَ خَیْراً لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَکْثَرُهُمُ الْفاسِقُونَ 

استحباب زیارت امام رضا علیه السلام در ماه رجب

در «کافی‌» ج‌ 4، فروع‌، کتاب‌ الحجّ و المزار، در باب‌ فضل‌ زیارت‌ أبی‌الحسن‌ الرّضا علیه‌ السّلام‌، ص‌ 584 روایت‌ شده است‌ که‌:

أبوعَلیٍّ الاشْعَریُّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلیٍّ الْکوفیِّ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَیْفٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أسْلَمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمانَ قالَ:

سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ عَلَیْهِ السَّلَامُ عَنْ رَجُلٍ حَجَّ حِجَّةَ الإسْلَامِ، فَدَخَلَ مُتَمَتِّعًا بِالْعُمْرَةِ إلَی‌ الْحَجِّ، فَأَعَانَهُ اللَهُ عَلَی‌ عُمْرَتِهِ وَ حَجِّهِ، ثُمَّ أَتَی‌ الْمَدِینَةَ فَسَلَّمَ عَلَی‌ النَّبِیِّ صَلَّی‌ اللَهُ عَلَیْهِ وَ ءَالِهِ ثُمَّ أَتَاکَ عَارِفًا بِحَقِّکَ؛ یَعْلَمُ أَنَّکَ حُجَّةُ اللَهِ عَلَی‌ خَلْقِهِ وَ بَابُهُ الَّذِی‌ یُؤْتَی‌ مِنْهُ، فَسَلَّمَ عَلَیْکَ، ثُمَّ أَتَی‌ أَبَا عَبْدِاللَهِ الْحُسَیْنِ صَلَوَاتُ اللَهِ عَلَیْهِ فَسَلَّمَ عَلَیْهِ، ثُمَّ أَتَی‌ بَغْدَادَ وَ سَلَّمَ عَلَی‌ أَبِی‌ الْحَسَنِ مُوسَی‌ عَلَیْهِ السَّلَامُ، ثُمَّ انْصَرَفَ إلَی‌ بِلَادِهِ، فَلَمَّا کَانَ فِی‌ وَقْتِ الْحَجِّ رَزَقَهُ اللَهُ الْحَجَّ؛ فَأَیُّهُمَا أَفْضَلُ: هَذَا الَّذِی‌ قَدْ حَجَّ حِجَّةَ الإسْلَامِ یَرْجِعُ أَیْضًا فَیَحُجُّ، أَوْ یَخْرُجُ إلَی‌ خُرَاسَانَ إلَی‌ أَبِیکَ عَلِیِّ ابْنِ مُوسَی‌ عَلَیْهِ السَّلَامُ فَیُسَلِّمُ عَلَیْهِ؟!

قَالَ: ] لَا [ بَلْ یَأْتِی‌ خُرَاسَانَ فَیُسَلِّمُ عَلَی‌ أَبِی‌ الْحَسَنِ عَلَیْهِ السَّلَامُ أَفْضَلُ؛ وَلْیَکُنْ ذَلِکَ فِی‌ رَجَبٍ؛

«روایت‌ میکند أبوعلی‌ اشعری‌ از حَسن‌ بن‌ علی‌ کوفیّ از حسین‌ بن‌ سَیف‌ از محمّد بن‌ أسلم‌ از محمّد بن‌ سلیمان‌ که‌ گفت‌:

من‌ از حضرت‌ أبوجعفر امام‌ محمّد تقیّ علیه‌السّلام‌ پرسیدم‌ راجع‌ به‌ مردی‌ که‌ حِجّة‌ الإسلام‌ خود را انجام‌ داده‌ بود متمتّعاً با عمره‌، یعنی‌ حجّ تمتّع‌

بجای‌ آورده‌ بود، و خداوند وی‌ را کمک‌ نموده‌ بود تا اینکه‌ آنها را صحیحاً بجای‌ آورد؛ و پس‌ از آن‌ به‌ مدینه‌ آمده‌ بود و زیارت‌ رسول‌ اکرم‌ صلّی‌الله‌ علیه‌ و آله‌ وسلّم‌ را بجای‌ آورده‌ بود، و سپس‌ با معرفت‌ به‌ حقّ تو و به‌ اینکه‌ تو حجّت‌ خداوند در روی‌ زمین‌ هستی‌ و درِ خدا می‌باشی‌ که‌ باید از آن‌ در وارد شد، به‌سوی‌ تو آمده‌ بود و تو را زیارت‌ نموده‌ و بر تو سلام‌ داده‌ بود. و پس‌ از آن‌ به‌سوی‌ حضرت‌ أبا عبدالله‌ الحسین‌ صلوات‌الله‌ علیه‌ آمده‌ و بر آنحضرت‌ سلام‌ داده‌، و سپس‌ به‌ بغداد رفته‌ و بر حضرت‌ أبوالحسن‌ موسی‌ علیه‌السّلام‌ سلام‌ داده‌ و زیارت‌ نموده‌، و پس‌ از آن‌ به‌ سوی‌ شهر خود مراجعت‌ نموده‌ است‌. اینک‌ که‌ موسم‌ حجّ فرا رسیده‌ است‌، او متمکّن‌ از حجّ میباشد، بفرمائید: برای‌ او با این‌ کیفیّتی‌ که‌ ذکر شد که‌ حِجّة‌ الاسلام‌ خود را انجام‌ داده‌ است‌، آیا باز حجّ بیت‌الله‌ الحرام‌ برای‌ او أفضل‌ است‌، یا اینکه‌ به‌ سوی‌ خراسان‌ برود و بر پدرت‌ علیّ بن‌ موسی‌ علیهماالسّلام‌ سلام‌ کند؟!

حضرت‌ فرمود: نه‌! بلکه‌ به‌ خراسان‌ رود و بر حضرت‌ أبوالحسن‌ علیه‌السّلام‌ سلام‌ کند البتّه‌ آن‌ افضل‌ است‌؛ ولیکن‌ باید زیارت‌ و سلامش‌ در ماه‌ رجب‌ باشد.

 

 البته این روایت بدلیل محمد بن اسلم و محمد بن سلیمان ضعیف است زیرا هر دو رمی به غلو شده اند و لکن قرائنی در کلام دال بر صحت ان وجود دارد مخصوصا که کلینی ، شیخ و صدوق ره هر سه این روایت را ذکر کرده اند و عمده وجه ضعف این دو نفر هم غلو بوده. 

اجبار بر انجام زیارت پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله

إذا ترک الناس زیارة النبی ع أجبروا علیها‌ لما یتضمن من الجفاء المحرم.[1]

اگر زمانی مردم زیارت پیامبر صلی الله علیه و اله را ترک کنند ، انها را باید بر آن کار مجبور کنند زیرا ترک زیارت پیامبر صلی الله علیه و اله مستلزم جفا ی حرام بر ان حضرت است .

و إذا ترک الناس الحج وجب على الإمام أن یجبرهم على ذلک، و کذلک إن ترکوا زیارة النبی صلى الله علیه و آله کان علیه إجبارهم علیها.[2]

زمانی که مردم حج را ترک کنند واجب است بر امام که انها را مجبور به ان کند و همچنین است که اگر مردم زیارت پیامبر صلی الله علیه و اله را ترک کنند باز هم بر امام واجب است انها را بر زیارت پیامبر صلی الله علیه و اله مجبور کند.



[1] شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام؛ ج‌1، ص: 252 

[2] المبسوط فی فقه الإمامیة؛ ج‌1، ص: 385

کسی که عمدا زیارت امام حسین علیه السلام را ترک کند

عن الحلبی، عن أبی عبد الله علیه السلام قال:

قلت له جعلت فداک: ما تقول فیمن ترک زیارة الحسین علیه السلام و هو یقدر على ذلک قال: إنه قد عق رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم و عقنا و استخف بأمر هو له[1]

از امام صادق علیه السلام سوال شد : فدایت گردم ، چه میگویید درباره کسی که زیارت امام حسین علیه السلام را ترک میکند در حالی که قادر بر انجام آن است ؟

امام صادق علیه السلام در جواب فرمودند : همانا او عاق رسول خدا صلی الله علیه و اله و عاق ما اهل بیت است و به کاری که باید انجام میداده استخفاف کرده ( ان کار را سبک کرده و اهمیت نداده )



[1] روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه؛ ج‌5، ص: 385