مطالب مرتبط: 1 . العقل و الجهل فی القران 2 . ایات ترغیب به طلبگی 3 . احادیث ترغیب به طلبگی 4. علم و عقل در نهج البلاغه
....
از بین احادیث فراوان ترغیب به فقاهت و آشنایی با دین 26 حدیث در بیان فضیلتِ دانش فقه و ارزش فقهاء و 10 حدیث در مقام و جایگاه علماء دین را گلچین کردیم.
ترجمه احادیث به صورت خلاصه و مترجم ، نویسنده میباشد.
26 حدیث در بیان فضیلت دانش فقه و ارزش فقهاء:
1 - عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ: الْکَمَالُ کُلُّ الْکَمَالِ التَّفَقُّهُ فِی الدِّینِ وَ الصَّبْرُ عَلَى النَّائِبَةِ وَ تَقْدِیرُ الْمَعِیشَةِ[1].
همه ی کمالات در سه چیز است : فقاهت در دین ، صبر در سختی ها ، و حساب در زندگی و مخارج
2- عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ خَیْراً فَقَّهَهُ فِی الدِّینِ[2]
هرگاه خداوند خیر عبدی را بخواهد او را فقیه در دینش میکند
3 - قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَا خَیْرَ فِیمَنْ لَا یَتَفَقَّهُ مِنْ أَصْحَابِنَا یَا بَشِیرُ إِنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ إِذَا لَمْ یَسْتَغْنِ بِفِقْهِهِ احْتَاجَ إِلَیْهِمْ فَإِذَا احْتَاجَ إِلَیْهِمْ أَدْخَلُوهُ فِی بَابِ ضَلَالَتِهِمْ وَ هُوَ لَا یَعْلَمُ[3].
کسانی از اصحاب ما که فقیه نیستند ، خیری در انها نیست ، زیرا وقتی به مساله ای مبتلا میشود دانشی ندارد که به وسیله ان راهنمایی شود به همین دلیل محتاج مخالفین ما میشود و آنها او را در گمراهی میاندازند در حالی که خود نمیداند
4 - وَ قَالَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: لِبَعْضِ أَصْحَابِهِ : أُوصِیکَ بِتَقْوَى اللَّهِ، وَ صِدْقِ الْحَدِیثِ وَ الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ، وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ، وَ تَرْکِ الْخِیَانَةِ، وَ حِفْظِ الْجَارِ، وَ رَحْمَةِ الْیَتِیمِ، وَ لِینِ الْکَلَامِ، وَ لُزُومِ الْإِیمَانِ، وَ التَّفَقُّهِ فِی الْقُرْآنِ، وَ خَفْضِ الْجَنَاحِ[4].
پیامبر خدا صلی الله علیه و اله به برخی از اصحابش وصیت کرد : ... و وصیت میکنم شما را در فقاهت در قران و تواضع.
5 - عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیراً فَقَالَ إِنَّ الْحِکْمَةَ الْمَعْرِفَةُ وَ التَّفَقُّهُ فِی الدِّینِ فَمَنْ فَقُهَ مِنْکُمْ فَهُوَ حَکِیمٌ وَ مَا أَحَدٌ یَمُوتُ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَحَبَّ إِلَى إِبْلِیسَ مِنْ فَقِیهٍ[5].
کسی که به او حکمت داده شود خیر فراوانی به او داده شده و همانا حکمت ، معرفت و فقاهت در دین است و کسی که فقیه باشد حکیم است و مرگ هیچ یک از مومنین برای شیطان شیرین تر از مرگ فقیه نیست.
6- وَ قَالَ الْجَوَادُ ع التَّفَقُّهُ ثَمَنٌ لِکُلِّ غَالٍ وَ سُلَّمٌ إِلَى کُلِّ عَالٍ[6].
فقاهت قیمت هر چیز گرانقیمت و نردبانی برای هر رتبه عالی است.
7 - (عن علی علیه السلام ): قَالَ لِلْحَسَنِ أُوصِیکَ یَا بُنَیَّ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ إِقَامِ الصَّلَاةِ لِوَقْتِهَا وَ إِیتَاءِ الزَّکَاةِ عِنْدَ مَحِلِّهَا فَإِنَّهُ لَا صَلَاةَ إِلَّا بِطَهُورٍ وَ لَا یُقْبَلُ الصَّلَاةُ مِمَّنْ مَنَعَ الزَّکَاةَ وَ أُوصِیکَ بِعَفْوِ الذَّنْبِ وَ کَظْمِ الْغَیْظِ وَ صِلَةِ الرَّحِمِ وَ الْحِلْمِ عَنِ الْجَاهِلِ وَ التَّفَقُّهِ فِی الدِّینِ وَ التَّثَبُّتِ فِی الْأَمْرِ وَ التَّعَاهُدِ لِلْقُرْآنِ وَ حُسْنِ الْجِوَارِ وَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ اجْتِنَابِ الْفَوَاحِشِ فَلَمَّا حَضَرَتْهُ الْوَفَاةُ أَوْصَى وَ کَانَتْ وَصِیَّتُهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ هَذَا مَا أَوْصَى عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ[7]
امام علی علیه السلام در وصیت خود فرمودند : ... و وصیت میکنم تو را به فقاهت در دین و ... .
8- تفسیر القمی قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ أَیُّهَا النَّاسُ طُوبَى لِمَنْ شَغَلَهُ عَیْبُهُ عَنْ عُیُوبِ النَّاسِ وَ تَوَاضَعَ مِنْ غَیْرِ مَنْقَصَةٍ وَ جَالَسَ أَهْلَ التَّفَقُّهِ وَ الرَّحْمَةِ وَ جَالَسَ أَهْلَ الذِّکْرِ وَ الْمَسْکَنَةِ[8]
خوشا به حال کسی که پرداخت به عیوب خود ، او را از پرداختن به عیوب دیگران بی نیاز کرده و بدون اینکه خود را کوچک کند تواضع میکند و با اهل فقه و رحمت هم نشین میشود و با کسانی که ذکر خدا میگویند و فقرا همنشین است.
9 - یَا کُمَیْلُ أَحْسَنُ حِلْیَةِ الْمُؤْمِنِ التَّوَاضُعُ وَ جَمَالُهُ التَّعَفُّفُ وَ شَرَفُهُ التَّفَقُّهُ وَ عِزُّهُ تَرْکُ الْقَالِ وَ الْقِیل[9]
ای کمیل بهترین زینت مومن تواضع است و جمال او در عفت و شرفش در فقاهت در دین و عزتش در ترک قیل وقال و جدال.
10 - تَفَقَّهُوا فِی دِینِ اللَّهِ فَإِنَّهُ أَرْوِی مَنْ لَمْ یَتَفَقَّهْ فِی دِینِهِ مَا یُخْطِئُ أَکْثَرُ مِمَّا یُصِیبُ فَإِنَّ الْفِقْهَ مِفْتَاحُ الْبَصِیرَةِ وَ تَمَامُ الْعِبَادَةِ وَ السَّبَبُ إِلَى الْمَنَازِلِ الرَّفِیعَةِ وَ خَاصُّ الْمَرْءِ بِالْمَرْتَبَةِ الْجَلِیلَةِ فِی الدِّینِ وَ الدُّنْیَا وَ فَضْلُ الْفَقِیهِ عَلَى الْعِبَادِ کَفَضْلِ الشَّمْسِ عَلَى الْکَوَاکِبِ وَ مَنْ لَمْ یَتَفَقَّهْ فِی دِینِهِ لَمْ یُزَکِّ اللَّهُ لَهُ عَمَلًا[10].
در دین خدا فقیه باشید و کسی که در دین فقیه نباشد خطا و اشتباهش از کارهای درست و خوبش بیشتر است ، همانا فقه کلید بصیرت و تمام عبادت و باعث رسیدن به منازل رفیع است و باعث رسیدن به مراتب جلیل دنیا و اخرت است و همانا فضل و برتری فقیه نسبت به دیگران مانند برتری خورشید به سایر ستارگان است ( شاید بخاطر اینکه ستارگان هر چه دارند از نور خورشید است ) و کسی که فقیه نیست عملش هم پاکیزه و سالم نیست.
11- وَ أَنَّهُ قَالَ تَفَقَّهُوا وَ إِلَّا فَأَنْتُمْ أَعْرَابٌ جُهَّالٌ[11].
فقیه شوید و الا شما مانند اعراب جاهلیت هستید.
12 - وَ رُوِیَ أَنَّهُ قَالَ مَنْزِلَةُ الْفَقِیهِ فِی هَذَا الْوَقْتِ کَمَنْزِلَةِ الْأَنْبِیَاءِ فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ[12].
همانا مقام و ارزش فقیه در این زمان مانند ارزش پیامبران است در قوم بنی اسرائیل.
13 - وَ رُوِیَ أَنَّ الْفَقِیهَ یَسْتَغْفِرُ لَهُ مَلَائِکَةُ السَّمَاءِ وَ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ الْوَحْشُ وَ الطَّیْرُ وَ حِیتَانُ الْبَحْرِ[13].
همانا برای فقیه ، ملائکه آسمان و اهل زمین و حیوانات و پرندگان و ماهیان دریا استغفار میکنند.
14 - وَ قَالَ عَلِیُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا ع یُقَالُ لِلْعَابِدِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ: نِعْمَ الرَّجُلُ کُنْتَ هِمَّتُکَ ذَاتُ نَفْسِکَ، وَ کَفَیْتَ النَّاسَ مَئُونَتَکَ، فَادْخُلِ الْجَنَّةَ.
إِلَّا أَنَّ الْفَقِیهَ مَنْ أَفَاضَ عَلَى النَّاسِ خَیْرَهُ، وَ أَنْقَذَهُمْ مِنْ أَعْدَائِهِمْ، وَ وَفَّرَ عَلَیْهِمْ نِعَمَ جِنَانِ اللَّهِ، وَ حَصَلَ لَهُمْ رِضْوَانُ اللَّهِ تَعَالَى.
وَ یُقَالُ لِلْفَقِیهِ: یَا أَیُّهَا الْکَافِلُ لِأَیْتَامِ آلِ مُحَمَّدِ، الْهَادِی لِضُعَفَاءِ مُحِبِّیهِ وَ مَوَالِیهِ قِفْ حَتَّى تَشْفَعَ لِکُلِّ مَنْ أَخَذَ عَنْکَ أَوْ تَعَلَّمَ مِنْکَ.
فَیَقِفُ، فَیَدْخُلُ الْجَنَّةَ وَ مَعَهُ فِئَاماً وَ فِئَاماً حَتَّى قَالَ عَشْراً- وَ هُمُ الَّذِینَ أَخَذُوا عَنْهُ عُلُومَهُ، وَ أَخَذُوا عَمَّنْ أَخَذَ عَنْهُ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ، فَانْظُرُوا کَمْ فَرْقٌ مَا بَیْنَ الْمَنْزِلَتَیْنِ[14].
خلاصه ترجمه : روز قیامت به مرد عابد میگویند به بهشت برو اما به فقیه میگویند : ای کسی که کفالت و سرپرستی یتیمان آل محمد را قبول کردی ، بایست و هر کس را که میخواهی از بین کسانی که از تو دانش آموختند شفاعت کن و ببینید چه بین عابد و فقیه پارسا چقدر فرق است.
15 - (من کلام امیر المومنین علیه السلام ) : وَ إِنَّ مِنَ الْحَقِّ أَنْ تَفَقَّهُوا[15]
از حق این است که فقیه شوید
16 - طُوبَى لِمَنْ شَغَلَهُ خَوْفُ اللَّهُ عَنْ خَوْفِ النَّاسِ طُوبَى لِمَنْ طَابَ کَسْبُهُ وَ صَلَحَتْ سَرِیرَتُهُ وَ حَسُنَتْ عَلَانِیَتُهُ وَ اسْتَقَامَتْ خَلِیقَتُهُ طُوبَى لِمَنْ أَنْفَقَ الْفَضْلَ مِنْ مَالِهِ وَ أَمْسَکَ الْفَضْلَ مِنْ قَوْلِهِ طُوبَى لِمَنْ تَوَاضَعَ لِلَّهِ عَزَّ ذِکْرُهُ وَ زَهِدَ فِیمَا أُحِلَّ لَهُ مِنْ غَیْرِ رَغْبَةٍ عَنْ سُنَّتِی وَ رَفَضَ زَهْرَةَ الدُّنْیَا مِنْ غَیْرِ تَحَوُّلٍ عَنْ سُنَّتِی وَ اتَّبَعَ الْأَخْیَارَ مِنْ عِتْرَتِی مِنْ بَعْدِی وَ خَالَطَ أَهْلَ الْفِقْهِ وَ الْحِکْمَة[16]
... خوشا به حال کسی که با فقیهان و اهل حکمت همنشین باشد.
17 - وَ قَالَ ع مِنْ زَیْنِ الْإِیمَانِ الْفِقْهُ وَ مِنْ زَیْنِ الْفِقْهِ الْحِلْمُ وَ مِنْ زَیْنِ الْحِلْمِ الرِّفْقُ وَ مِنْ زَیْنِ الرِّفْقِ اللِّینُ وَ مِنْ زَیْنِ اللِّینِ السُّهُولَةُ[17].
زینت ایمان فقاهت است و زینت فقه حلم و زینت حلم ، مدارا و زینت مدارا نرم خویی و زینت نرم خویی آسان گرفتن است.
18 - أَقُولُ لَکُمْ لَا یَجْتَمِعُ الْمَاءُ وَ النَّارُ فِی إِنَاءٍ وَاحِدٍ کَذَلِکَ لَا یَجْتَمِعُ الْفِقْهُ وَ الْعَمَى فِی قَلْبٍ وَاحِدٍ بِحَق[18]
همانا همچنان که آب اتش در یک ظرف جمع نمیشوند ، فقاهت و کوری هم در یک قلب بح حق جمع نمیشود.
19 - عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص أَنَّهُ قَالَ: أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ الْفِقْهُ وَ أَفْضَلُ الدِّینِ الْوَرَعُ[19].
بهترین عبادت فقاهت و بهترین دین و وروش ، ورع و پرهیزکاری است
20 - عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا مَاتَ الْمُؤْمِنُ الْفَقِیهُ ثُلِمَ فِی الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا یَسُدُّهَا شَیْءٌ[20].
امام صادق : هرگاه فقیه شیعه از دنیا میرود در اسلام رخنه و شکستی ایجاد میشود که هیچ چیز آن را جبران نمیکند.
21- عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ ع یَقُولُ إِذَا مَاتَ الْمُؤْمِنُ بَکَتْ عَلَیْهِ الْمَلَائِکَةُ وَ بِقَاعُ الْأَرْضِ الَّتِی کَانَ یَعْبُدُ اللَّهَ عَلَیْهَا وَ أَبْوَابُ السَّمَاءِ الَّتِی کَانَ یُصْعَدُ فِیهَا بِأَعْمَالِهِ وَ ثُلِمَ فِی الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا یَسُدُّهَا شَیْءٌ لِأَنَّ الْمُؤْمِنِینَ الْفُقَهَاءَ حُصُونُ الْإِسْلَامِ کَحِصْنِ سُورِ الْمَدِینَةِ لَهَا[21].
امام کاظم علیه السلام : زمانی که مومن بمیرد ملائکه و بقعه ها و مکانهایی که در آن خدا عبادت میشود و درهای آسمان که اعمال او از ان بالا میرود ، بر او گریه میکنند و رخنه ای در اسلام ایجاد میشود که هیچ چیز جای ان را پر نمیکند زیرا فقهای مومنین دیوار و دژ و محافظ اسلام هستند همانطور که دیوارهای شهر از شهر مراقبت میکند.
22- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِیِّ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْقَمَّاطِ عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع أَ لَا أُخْبِرُکُمْ بِالْفَقِیهِ حَقِّ الْفَقِیهِ مَنْ لَمْ یُقَنِّطِ النَّاسَ مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ وَ لَمْ یُؤْمِنْهُمْ مِنْ عَذَابِ اللَّهِ وَ لَمْ یُرَخِّصْ لَهُمْ فِی مَعَاصِی اللَّهِ وَ لَمْ یَتْرُکِ الْقُرْآنَ رَغْبَةً عَنْهُ إِلَى غَیْرِهِ أَلَا لَا خَیْرَ فِی عِلْمٍ لَیْسَ فِیهِ تَفَهُّمٌ أَلَا لَا خَیْرَ فِی قِرَاءَةٍ لَیْسَ فِیهَا تَدَبُّرٌ أَلَا لَا خَیْرَ فِی عِبَادَةٍ لَیْسَ فِیهَا تَفَکُّرٌ وَ فِی رِوَایَةٍ أُخْرَى أَلَا لَا خَیْرَ فِی عِلْمٍ لَیْسَ فِیهِ تَفَهُّمٌ أَلَا لَا خَیْرَ فِی قِرَاءَةٍ لَیْسَ فِیهَا تَدَبُّرٌ أَلَا لَا خَیْرَ فِی عِبَادَةٍ لَا فِقْهَ فِیهَا أَلَا لَا خَیْرَ فِی نُسُکٍ لَا وَرَعَ فِیهِ[22].
... در عبادتی که تفقه نیست خیری نیست ...
23- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص : أُفٍّ لِکُلِّ مُسْلِمٍ لَا یَجْعَلُ فِی کُلِّ جُمْعَةٍ یَوْماً یَتَفَقَّهُ فِیهِ أَمْرَ دِینِهِ وَ یَسْأَلُ عَنْ دِینِهِ وَ رَوَى بَعْضُهُمْ أُفٍّ لِکُلِّ رَجُلٍ[23].
امام صادق از پدرانش از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت کردند که : اف بر هر مسلمانی که در هر هفته روزی را قرار نمیدهد تا در آن روز در مسائل دینی خود فقیه و اگاه شود ، ( برخی به جای عبارت هر مسلمانی ، عبارت هر مردی را نقل کرده اند)
24- قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع تَفَقَّهُوا فَإِنَّهُ یُوشِکُ أَنْ یُحْتَاجَ إِلَیْکُمْ[24]
فقیه شوید که نزدیک است به آن محتاج شوید
25 - عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ : لَیْتَ السِّیَاطُ عَلَى رُءُوسِ أَصْحَابِی حَتَّى یَتَفَقَّهُوا فِی الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ[25].
امام صادق علیه السلام : ای کاش با تازیانه بر سر اصحابم میزدند تا اینکه در حلال و حرام فقیه شوند. ( کنایه از شدت اهمیت اموختن دانش فقه )
26- قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ وَ أَبُو جَعْفَرٍ ع : لَوْ أُتِیتُ بِشَابٍّ مِنْ شَبَابِ الشِّیعَةِ لَا یَتَفَقَّهُ لَأَدَّبْتُه[26]
امام باقر علیه السلام : اگر جوانی از جوانان شیعه را ببینم که با فقاهت آشنا نیست او را ادب میکنم.
.............................
.............................
10 حدیث در فضیلت علماء و مقام آنان:
1-عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع مَا مَوْضِعُ الْعُلَمَاءِ قَالَ مِثْلُ ذِی الْقَرْنَیْنِ وَ صَاحِبِ سُلَیْمَانَ وَ صَاحِبِ مُوسَى ع[27].
2- جَابِرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْعُلَمَاءُ أُمَنَاءُ وَ الْأَتْقِیَاءُ حُصُونٌ وَ الْأَوْصِیَاءُ سَادَةٌ وَ فِی رِوَایَةٍ أُخْرَى الْعُلَمَاءُ مَنَارٌ وَ الْأَتْقِیَاءُ حُصُونٌ وَ الْأَوْصِیَاءُ سَادَةٌ[28].
3- عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع رَجُلٌ رَاوِیَةٌ لِحَدِیثِکُمْ یَبُثُّ ذَلِکَ فِی النَّاسِ وَ یُشَدِّدُهُ فِی قُلُوبِهِمْ وَ قُلُوبِ شِیعَتِکُمْ وَ لَعَلَّ عَابِداً مِنْ شِیعَتِکُمْ لَیْسَتْ لَهُ هَذِهِ الرِّوَایَةُ أَیُّهُمَا أَفْضَلُ قَالَ الرَّاوِیَةُ لِحَدِیثِنَا یَشُدُّ بِهِ قُلُوبَ شِیعَتِنَا أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ عَابِدٍ[29].
4- عَنْ أَبِی الْبَخْتَرِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ الْعُلَمَاءَ وَرَثَةُ الْأَنْبِیَاءِ وَ ذَاکَ أَنَّ الْأَنْبِیَاءَ لَمْ یُورِثُوا دِرْهَماً وَ لَا دِینَاراً وَ إِنَّمَا أَوْرَثُوا أَحَادِیثَ مِنْ أَحَادِیثِهِمْ فَمَنْ أَخَذَ بِشَیْءٍ مِنْهَا فَقَدْ أَخَذَ حَظّاً وَافِراً فَانْظُرُوا عِلْمَکُمْ هَذَا عَمَّنْ تَأْخُذُونَهُ فَإِنَّ فِینَا أَهْلَ الْبَیْتِ فِی کُلِّ خَلَفٍ عُدُولًا یَنْفُونَ عَنْهُ تَحْرِیفَ الْغَالِینَ وَ انْتِحَالَ الْمُبْطِلِینَ وَ تَأْوِیلَ الْجَاهِلِینَ[30].
5- عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ جَابِرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْعُلَمَاءُ أُمَنَاءُ وَ الْأَتْقِیَاءُ حُصُونٌ وَ الْأَوْصِیَاءُ سَادَةٌ وَ فِی رِوَایَةٍ أُخْرَى الْعُلَمَاءُ مَنَارٌ وَ الْأَتْقِیَاءُ حُصُونٌ وَ الْأَوْصِیَاءُ سَادَةٌ[31].
6- یَحْیَى عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع مَا مَوْضِعُ الْعُلَمَاءِ قَالَ مِثْلُ ذِی الْقَرْنَیْنِ وَ صَاحِبِ سُلَیْمَانَ وَ صَاحِبِ مُوسَى ع[32].
7- عَنْ جَابِرٍ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع إِنَّمَا شِیعَةُ عَلِیٍّ الْحُلَمَاءُ الْعُلَمَاءُ الذُّبُلُ الشِّفَاهِ تُعْرَفُ الرَّهْبَانِیَّةُ عَلَى وُجُوهِهِمْ[33].
8- ( عن علی علیه السلام ) : الَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ هُمُ الْعُلَمَاءُ الَّذِینَ حَمَّلَهُمُ اللَّهُ عِلْمَه[34]
9- أَنَّ مَجَارِیَ الْأُمُورِ وَ الْأَحْکَامِ عَلَى أَیْدِی الْعُلَمَاءِ بِاللَّهِ الْأُمَنَاءِ عَلَى حَلَالِهِ وَ حَرَامِه[35]
10- وَ قَالَ ص عُلَمَاءُ أُمَّتِی کَأَنْبِیَاءِ بَنِی إِسْرَائِیلَ[36]
[1] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص32
[2] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص32
[3] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص33
[4] نزهة الناظر و تنبیه الخاطر ؛ ؛ ص30
[5] بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج1 ؛ ص215
[6] بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج1 ؛ ص218
[7] بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج42 ؛ ص245
[8] بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج66 ؛ ص380
[9] بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج74 ؛ ص413
[10] الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا علیه السلام ؛ ؛ ص337
[11] الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا علیه السلام ؛ ؛ ص338
[12] الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا علیه السلام ؛ ؛ ص338
[13] الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا علیه السلام ؛ ؛ ص338
[14] التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکری علیه السلام ؛ ؛ ص344
[15] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص45
[16] تحف العقول ؛ النص ؛ ص30
[17] تحف العقول ؛ النص ؛ ص368
[18] تحف العقول ؛ النص ؛ ص512
[19] الخصال ؛ ج1 ؛ ص29
[20] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص38
[21] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص38
[22] کافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص36
[23] المحاسن ؛ ج1 ؛ ص225
[24] المحاسن ؛ ج1 ؛ ص229
[25] المحاسن ؛ ج1 ؛ ص229
[26] المحاسن ؛ ج1 ؛ ص228
[27] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص268
[28] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص33
[29] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص33
[30] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص32
[31] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص33
[32] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص268
[33] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج2 ؛ ص235
[34] الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص130
[35] تحف العقول ؛ النص ؛ ص238
[36] عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة ؛ ج4 ؛ ص77 -- بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج2 ؛ ص22
خهع