ایات ترغیب به طلبگی

مطالب مرتبط: 1 . العقل و الجهل فی القران  2 . ایات ترغیب به طلبگی  3 . احادیث ترغیب به طلبگی 4. علم و عقل در نهج البلاغه

..

برخی میگویند : طلبگی ریشه ای در اسلام ندارد و یک بدعت است که عده ای در اسلام ایجاد کرده اند. و لکن طلبگی ریشه ای قرآنی دارد و ما ده آیه شریفه را که میتوان به صراحت یا تنقیح مناط ، از انها مطلوبیت طلبگی را استفاده کرد را در ادامه ذکر میکنیم. 

آل ‏عمران : 104   وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ 

التوبة : 122   وَ ما کانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّةً فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ

الأحزاب : 39   الَّذینَ یُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اللَّهَ وَ کَفى‏ بِاللَّهِ حَسیباً

 

الأعراف : 159   وَ مِنْ قَوْمِ مُوسى‏ أُمَّةٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ

الأعراف : 181   وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّةٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ

الأنبیاء : 73   وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَیْنا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاةِ وَ إیتاءَ الزَّکاةِ وَ کانُوا لَنا عابِدینَ

السجدة : 24   وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا وَ کانُوا بِآیاتِنا یُوقِنُونَ

النحل : 125   ادْعُ إِلى‏ سَبیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتی‏ هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبیلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدینَ

الإسراء : 53   وَ قُلْ لِعِبادی یَقُولُوا الَّتی‏ هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّیْطانَ یَنْزَغُ بَیْنَهُمْ إِنَّ الشَّیْطانَ کانَ لِلْإِنْسانِ عَدُوًّا مُبیناً  ( توضیح : آیه 33 سوره فصلت میفرماید : وَ مَنْ أَحْسَنُ قَوْلاً مِمَّنْ دَعا إِلَى اللَّهِ  الخ: بهترین سخن ، سخن کسی است که مردم را به سوی خدا دعوت میکند الخ ، بنابراین قول احسن قول کسی است که ردم را هدایت میکند ) 

العنکبوت : 46   وَ لا تُجادِلُوا أَهْلَ الْکِتابِ إِلاَّ بِالَّتی‏ هِیَ أَحْسَنُ إِلاَّ الَّذینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ وَ قُولُوا آمَنَّا بِالَّذی أُنْزِلَ إِلَیْنا وَ أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ وَ إِلهُنا وَ إِلهُکُمْ واحِدٌ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ

فاطر : 28   وَ مِنَ النَّاسِ وَ الدَّوَابِّ وَ الْأَنْعامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ کَذلِکَ إِنَّما یَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ إِنَّ اللَّهَ عَزیزٌ غَفُورٌ 

فصلت : 33   وَ مَنْ أَحْسَنُ قَوْلاً مِمَّنْ دَعا إِلَى اللَّهِ وَ عَمِلَ صالِحاً وَ قالَ إِنَّنی‏ مِنَ الْمُسْلِمینَ

.........

اما ایات دیگری هم هست که به نحو دیگر دلالت بر مطلوبیت طلبگی و تبلیغ دین دارد : از جمله آیات امر به معروف و نهی از منکر ، زیرا طلبگی خود نوعی امر به معروف و نهی از منکر است. 

همچنین آیات دفاع از حق و حقیقت و آیاتی که امر به دفاع از دین میکند ، زیرا دفاع فقط دفاع از آب و خاک نیست بلکه گاه دفاع  از مرز های اعتقادی و مبانی دین مبین اسلام از دفاع از خاک کشور اسلامی مهم تر است. نیز آیات ترغیب به علم اموزی و تعقل و تفکر، اکنون  ما نمونه هایی از این آیات را ذکر میکنیم : 

آل‏عمران : 110   کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لَوْ آمَنَ أَهْلُ الْکِتابِ لَکانَ خَیْراً لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَکْثَرُهُمُ الْفاسِقُونَ

محمد : 7   یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْکُمْ وَ یُثَبِّتْ أَقْدامَکُمْ

و معلوم است که دفاع از مصادیق دفاع  از دین ، دفاع از مرزهای اعتقادی آن است که فقط از راه تعلیم علوم حوزوی و دینی مقدور است.

المائدة : 2   یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تُحِلُّوا شَعائِرَ اللَّهِ وَ لاَ الشَّهْرَ الْحَرامَ وَ لاَ الْهَدْیَ وَ لاَ الْقَلائِدَ وَ لاَ آمِّینَ الْبَیْتَ الْحَرامَ یَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنْ رَبِّهِمْ وَ رِضْواناً وَ إِذا حَلَلْتُمْ فَاصْطادُوا وَ لا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوکُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ أَنْ تَعْتَدُوا وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى‏ وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدیدُ الْعِقابِ

تبعا از مصادیق تعاون بر خیر و نیکی ، آموزش و ترویج علوم دینی است

و نیز ایاتی که ترغیب به علم اموزی و تفکر میکند که بدیهی است اشنای با معارف و قرآن کریم جز از راه تحصیلات دینی ممکن نیست. مثلا :

العنکبوت : 43   وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما یَعْقِلُها إِلاَّ الْعالِمُونَ

آل‏عمران : 191   الَّذینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً وَ عَلى‏ جُنُوبِهِمْ وَ یَتَفَکَّرُونَ فی‏ خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَکَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ چ

فصلت : 3   کِتابٌ فُصِّلَتْ آیاتُهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ

و ایات فراوان دیگر... .

 و ما قبلا تحقیقی با عنوان " العقل و الجهل فی القرآن الکریم " داشته ایم به ارباب علم و معرفت از آن به  نیکی یاد کرده اند ، و از نتایج ، آن نوشته این بود که اصلا نزول قرآن و آشنایی با ان فقط برای کسی است که اهل علم و دانش و تعقل باشد و معلوم است که در هیچ کجا به مانند حوزه های علمیه امکان اشنایی با قرآن فراهم نیست.

…………………………

اشکال و جواب :

برخی افراد نا آشنا به قرآن ، آیه ای را ذکر کرده اند که با استفاده از آن میخواهند بگویند که تحصیل علوم دینی امری مذموم است و آن آیه شریفه این است :

التوبة : 34   یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنَّ کَثیراً مِنَ الْأَحْبارِ وَ الرُّهْبانِ لَیَأْکُلُونَ أَمْوالَ النَّاسِ بِالْباطِلِ وَ یَصُدُّونَ عَنْ سَبیلِ اللَّهِ وَ الَّذینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا یُنْفِقُونَها فی‏ سَبیلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلیمٍ

استدلال آنان این است که علمای یهود و نصاری که عالمان دینی محسوب میشوند مورد مذمت قرار گرفته اند ، پس حتما علمای اسلام هم چنین هستند.

و لکن این سخن صحیح نیست زیرا :

اولا : هیچ تلازمی بین عالمان یهود و نصاری با علمای اسلام وجود ندارد. اینکه علمای نصاری فلان خلاف کردند دلیل نمیشود که علمای سایر ادیان هم خلاف کار باشند.

ثانیا : آیه کریمه کلمه " کثیرا " دارد ، یعنی همه علمای نصارا بد کردار نیستند بلکه برخی از انان و عده ای از انان هستند که اموال مردم را به ناحق میخورند و آیه شریفه نمیفرماید که همه انها چنین عملی انجام میدهند. این جمله شبیه این است که : بگوییم برخی از علمای اسلام فاسدند ، اما معنایش این نیست که همه ی انها فاسدند یا معنایش این نیست که کسی نباید عالم بشود.

وانگهی آیه کریمه ی دیگری هست که رهبان و علمای نصارا را تمجید میکند چنان که میفرماید :

المائدة : 82   لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَداوَةً لِلَّذینَ آمَنُوا الْیَهُودَ وَ الَّذینَ أَشْرَکُوا وَ لَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ قالُوا إِنَّا نَصارى‏ ذلِکَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّیسینَ وَ رُهْباناً وَ أَنَّهُمْ لا یَسْتَکْبِرُونَ