گریه های امام رضا علیه السلام در عزای امام حسین علیه السلام

مطلب مرتبط+

مرحوم  صدوق ره روایت جالبی را از امام رضا علیه الصلوة و السلام نقل میکند که بیانگر شدت عزا و ماتم اهل بیت علیهم السلام در دهه اول محرم الحرام است ، بگونه ای که نظیرش در بین ما کم و نایاب است.

به مناسبت ماه محرم و ایام عزای سید الشهدا بجاست اصل حدیث با ترجمه آن و همچنین برخی از منابع و آن را تقدیم عزاداران حسینی کنیم :

لازم به ذکر است که ترجمه ی حدیث از نویسنده میباشد.

 

2- حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْرُورٍ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ عَمِّهِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ أَبِی مَحْمُودٍ قَالَ قَالَ الرِّضَا ع‏ :

إِنَّ الْمُحَرَّمَ شَهْرٌ کَانَ أَهْلُ الْجَاهِلِیَّةِ یُحَرِّمُونَ فِیهِ الْقِتَالَ فَاسْتُحِلَّتْ فِیهِ دِمَاؤُنَا وَ هُتِکَ فِیهِ

حُرْمَتُنَا وَ سُبِیَ فِیهِ ذَرَارِیُّنَا وَ نِسَاؤُنَا وَ أُضْرِمَتِ النِّیرَانُ فِی مَضَارِبِنَا وَ انْتُهِبَ مَا فِیهَا مِنْ

ثَقَلِنَا وَ لَمْ تُرْعَ لِرَسُولِ اللَّهِ حُرْمَةٌ فِی أَمْرِنَا إِنَّ یَوْمَ الْحُسَیْنِ أَقْرَحَ‏ جُفُونَنَا وَ أَسْبَلَ دُمُوعَنَا وَ

أَذَلَّ عَزِیزَنَا بِأَرْضِ کَرْبٍ وَ بَلَاءٍ وَ أَوْرَثَتْنَا [یَا أَرْضَ کَرْبٍ وَ بَلَاءٍ أَوْرَثْتِنَا] الْکَرْبَ [وَ] الْبَلَاءَ إِلَى یَوْمِ

الِانْقِضَاءِ فَعَلَى مِثْلِ الْحُسَیْنِ فَلْیَبْکِ الْبَاکُونَ فَإِنَّ الْبُکَاءَ یَحُطُّ الذُّنُوبَ الْعِظَامَ ثُمَّ قَالَ ع کَانَ

أَبِی ع إِذَا دَخَلَ شَهْرُ الْمُحَرَّمِ لَا یُرَى ضَاحِکاً وَ کَانَتِ الْکِئَابَةُ تَغْلِبُ عَلَیْهِ حَتَّى یَمْضِیَ مِنْهُ

عَشَرَةُ أَیَّامٍ فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْعَاشِرِ کَانَ ذَلِکَ الْیَوْمُ یَوْمَ مُصِیبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُکَائِهِ وَ یَقُولُ هُوَ الْیَوْمُ

الَّذِی قُتِلَ فِیهِ الْحُسَیْنُ ع[1].

ترجمه :

" همانا محرم ماهی است که اهل جاهلیت قتال را در آن حرام میدانستند ولی خونهای ما اهل بیت در ان ماه حالا اعلام شد و حرمت ما هتک شد و فرزندان و زنان ما به اسیری

 گرفته شد و خیمه های ما را آتش زدند و اموال ما را غارت کردند و سفارش رسول خدا درباره ی حرمت ما  اهل بیت رعایت نشد .

همانا روز حسین ( روز عاشورا ) پلک ( یا مژه ) چشمان ما را زخم کرده و اشک چشمان ما را جاری کرده و عزیز ما را در سرزمین بلا و سختی ( کربلا ) مورد توهین واقع شدند[2]و برای ما بلا و سختی را تا آخر عمر به ارث گذاشت .

پس بر مثل حسین گریه کنندگان باید گریه کنند ، همانا گریه بر حسین گناهان بزرگ را از بین میبرد. سپس فرمودند : پدرم – امام موسی کاظم علیه السلام – زمانی که ماه

 محرم فرا میرسید خندان دیده نمیشد و پیوسته گریان بود تا این که ده روز از محرم میگذشت  و  وقتی روز دهم فرا میرسید، آن روز روز غم و  مصیبت و گریه ی ایشان بود و پیوسته میفرمود :

 امروز روزی است که حسین علیه السلام در آن به قتل رسیده است. "

 نکته : سید بن طاووس ره در مورد صحت این حدیث میفرمایند :

" أقول: فمن الأحادیث عن ائمّة المعقول الذی یصدّق فیها المنقول للمعقول ما‌

رویناه الخ .  "

( از احادیثی که از ائمه ی معقول به ما رسیده که عقل هم آنرا تصدیق میکند ... .)

یعنی این روایت از قوت متن آن میتوان فهمید که از ائمه علیهم السلام صادر شده است. بنابراین از قوت متن پی به صحت متن حدیث میبریم ولو که سند حدیث هم دچار مشکل باشد.

 و الحمد لله رب العالمین

محرم الحرام 1391 شمسی.

در شیراز نوشته و در قم بازبینی شد. 

منابع :

1. ابن بابویه، محمد بن على، الأمالی (للصدوق)، 1جلد، کتابچى - تهران، چاپ: ششم، 1376ش.
2. حلّى، سید ابن طاووس، رضى الدین، على، الإقبال بالأعمال الحسنة (ط - الحدیثة)، 3 جلد، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، قم - ایران، اول، 1415 ه‍ ق
3. فیومى، احمد بن محمد مقرى، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، در یک جلد، منشورات دار الرضی، قم - ایران، اول، ه‍ ق
4. جوهرى، اسماعیل بن حماد، الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة، 6 جلد، دار العلم للملایین، بیروت - لبنان، اول، 1410 ه‍ ق
5. ابن منظور، ابو الفضل، جمال الدین، محمد بن مکرم، لسان العرب، 15 جلد، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر، بیروت - لبنان، سوم، 1414 ه‍ ق

( با استفاده از منابع و کتابخانه الکترونیکی نور)

---

[1] الأمالی( للصدوق) ؛ النص ؛ ص128 - الإقبال بالأعمال الحسنة (ط - الحدیثة)؛ ج‌3، ص: 28

[2]  توضیح : قطعا امام معصوم هرگز تن به ذلت - به معنی منفی آن - نمیدهد چنان که خود امام حسین علیه السلام میفرمایند : هیهات منا الذلة .

 لذا در ترجمه عبارت " أَذَلَّ عَزِیزَنَا " که در حدیث امده باید دقت کرد : لسان العرب و صحاح میگویند :

أَذَلَّ الرجلُ، أى صار أصحابُه أَذِلَّاءَ. ( اصحاب و یاران آن مرد ذلیل شدند )

پس اگر ما " عزیزنا " را در عبارت " أَذَلَّ عَزِیزنَا " مرفوع بخوانیم یعنی همراهان امام حسین علیه السلام ذلیل شدند

همچنین فیومی در مصباح در ماده ذلل میگوید :

ذَلَّ: ذَلًّا مِنْ بَابِ ضَرَبَ وَ الاسْمُ الذُّلُّ بِالضَّمِّ و (الذِّلَّةُ) بِالْکَسْرِ و (الْمَذَلَّةُ) إِذَا ضَعُفَ و هَانَ فَهُوَ (ذَلِیلٌ) : کسی که دیگران او را ضعیف کرده اند واو توهین کرده اند را ذلیل گویند.

بنابراین گمان نشود که ذلتی که در متن حدیث آمده ذلت به معنی منفی آن که در ذهن مردم است نیست.