شیوه دعا برای طلب رزق در روایات

شیوه دعا برای طلب رزق در روایات

در ادعیه معصومین علیهم السلام شیوه طلب رزق از خداوند اموزش داده شده است :

8 4- 489- 1 مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ نَظَرَ أَبُو جَعْفَرٍ ع إِلَى رَجُلٍ وَ هُوَ یَقُولُ- اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ مِنْ رِزْقِکَ الْحَلَالِ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع سَأَلْتَ قُوتَ النَّبِیِّینَ قُلِ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ رِزْقاً حَلَالًا وَاسِعاً طَیِّباً مِنْ رِزْقِکَ‌[1]

9 4- 489- 2 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ‌ أَبِی نَصْرٍ قَالَ قُلْتُ لِلرِّضَا ع جُعِلْتُ فِدَاکَ ادْعُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یَرْزُقَنِیَ الْحَلَالَ فَقَالَ أَ تَدْرِی مَا الْحَلَالُ قُلْتُ الَّذِی عِنْدَنَا الْکَسْبُ الطَّیِّبُ فَقَالَ کَانَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع یَقُولُ الْحَلَالُ هُوَ قُوتُ الْمُصْطَفَیْنَ ثُمَّ قَالَ قُلْ أَسْأَلُکَ مِنْ رِزْقِکَ الْوَاسِعِ‌[2]

از این دو روایت استفاده میشود که در دعای رزق اضافه کلمه " واسع " موثر است و اگر این کلمه نباشد معنای دعا این میشود که خدایا به اندازه قوت انبیاء صلوات الله علیهم  به ما رزق بده که باز از روایت مذکور استفاده میشود که قوت انبیاء علیه السلام اندک بوده است.

با فحص در ادعیه رزق هم این مطلب دیده میشود که تقریبا در تمامی ادعیه رزق و یا لااقل در بسیاری از انها تعبیر " واسع " و مشابه ان ذکر شده است.

به عنوان مثال :

1 . عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: قُلِ اللَّهُمَّ أَوْسِعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی[3]

2. اللَّهُمَّ فَارْزُقْنِی مِنْ فَضْلِکَ الْوَاسِعِ رِزْقاً کَثِیراً طَیِّباً[4]

3. وَ أَسْتَرْزِقُکَ مِنْ فَضْلِکَ الْوَاسِعِ فَارْزُقْنِی[5]

4. مُعَاوِیَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع أَنْ یُعَلِّمَنِی دُعَاءً لِلرِّزْقِ فَعَلَّمَنِی دُعَاءً مَا رَأَیْتُ أَجْلَبَ مِنْهُ لِلرِّزْقِ قَالَ قُلِ اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی مِنْ فَضْلِکَ الْوَاسِعِ الْحَلَالِ الطَّیِّبِ رِزْقاً وَاسِعاً[6]

5. عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ شَکَوْتُ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع الْحَاجَةَ وَ سَأَلْتُهُ أَنْ یُعَلِّمَنِی دُعَاءً فِی طَلَبِ الرِّزْقِ فَعَلَّمَنِی دُعَاءً مَا احْتَجْتُ مُنْذُ دَعَوْتُ بِهِ قَالَ قُلْ فِی دُبُرِ صَلَاةِ اللَّیْلِ وَ أَنْتَ سَاجِدٌ یَا خَیْرَ مَدْعُوٍّ وَ یَا خَیْرَ مَسْئُولٍ-وَ یَا أَوْسَعَ مَنْ أَعْطَى وَ یَا خَیْرَ مُرْتَجًى ارْزُقْنِی وَ أَوْسِعْ عَلَیَّ[7]

چنانچه در این موارد دیده میشود تعبیر " واسع " وارد شده است.

حال در دعای رزق که در سجده اخر نماز واجب جهت رزق وارد شده است دو نسخه وجود دارد :

4 4- 486- 1 عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عُمَرَ الْیَمَانِیِّ عَنْ زَیْدٍ الشَّحَّامِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ ادْعُ فِی طَلَبِ الرِّزْقِ فِی الْمَکْتُوبَةِ وَ أَنْتَ سَاجِدٌ یَا خَیْرَ الْمَسْئُولِینَ وَ یَا خَیْرَ الْمُعْطِینَ ارْزُقْنِی وَ ارْزُقْ عِیَالِی مِنْ فَضْلِکَ الْوَاسِعِ فَإِنَّکَ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ‌[8]

در نسخه وسائل از کافی همین دعا بدون ذکر کلمه " الواسع " نقل شده

8212- 4- «3» وَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عُمَرَ الْیَمَانِیِّ عَنْ زَیْدٍ الشَّحَّامِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: ادْعُ فِی طَلَبِ الرِّزْقِ فِی الْمَکْتُوبَةِ وَ أَنْتَ سَاجِدٌ- یَا خَیْرَ الْمَسْئُولِینَ وَ یَا خَیْرَ الْمُعْطِینَ- ارْزُقْنِی وَ ارْزُقْ عِیَالِی مِنْ فَضْلِکَ- فَإِنَّکَ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ.[9]

شیخ  ره در مصباح نیز همین دعا را بدون قید " الواسع " ذکر کرده :

وَ یُسْتَحَبُّ أَنْ یَقُولَ فِی سُجُودِ الْفَرْضِ لِطَلَبِ الرِّزْقِ یَا خَیْرَ الْمَسْئُولِینَ وَ یَا خَیْرَ الْمُعْطِینَ ارْزُقْنِی وَ ارْزُقْ عِیَالِی مِنْ فَضْلِکَ فَإِنَّکَ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ‌[10]

و برخی معتقدند نسخه وسائل از کافی از سایر نسخ کافی که در دست ماست معتبرتر است   اما حتی اگر این مطلب را بپذیریم ولی با توجه به مقدمه ای که ذکر شد چنین استفاده میشود که نسخه غیر وسائل از اعتبار بیشتری برخوردار باشد مخصوصا اگر اصل عدم زیاده را هم بپذیریم .

محمد مظفری

13 خرداد 98

کتابنامه

1.     طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، 2 جلد، مؤسسة فقه الشیعة، بیروت - لبنان، اول، 1411 ه‍ ق

2.     عاملى، حرّ، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، 29 جلد، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم - ایران، اول، 1409 ه‍ ق

3.     کلینى، ابو جعفر، محمد بن یعقوب، الکافی (ط - الإسلامیة)، 8 جلد، دار الکتب الإسلامیة، تهران - ایران، چهارم، 1407 ه‍ ق

---

[1] . الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج‌2، ص: 552

[2] . الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج‌2، ص: 552

[3] . وسائل الشیعة؛ ج‌7، ص: 138

[4] . وسائل الشیعة؛ ج‌8، ص: 123

[5] . وسائل الشیعة؛ ج‌13، ص: 280

[6] . الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج‌2، ص: 550

[7] . الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج‌2، ص: 551

[8] . الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج‌2، ص: 551

[9] . وسائل الشیعة؛ ج‌6، ص: 372

[10] . مصباح المتهجد؛ ج‌1، ص: 199