بعد از تعارض دو روایت ایا مرجع عام فوقانی است ؟

اگر دو روایت خاص معارضه کردند ایا مرجع عام فوقانی است ؟

برخی نظیر میرزای نائینی ، محقق میلانی ، سید کاظم حائری ، در مرجعیت عام فوقانی اشکال دارند .

محصل کلام این بزرگان به تقریب ما این است که : احتمال میدهیم وجود مخصص معتبر فی حد ذاته کافی باشد که دیگر به ان عام فوق عمل نکنند . مثلا اکرم کل عالم و یا لا تکرم العالم الفاسق و خطاب دیگر : اکرم العالم الفاسق.

ما احتمال میدهیم که لفظ وجود خطاب لا تکرم العالم الفاسق  ولو مبتلا به معارض هست اما چون فی حد ذاته معتبر است نفس وجود این خاص مخالف مانع باشد از بنای عقلا برای رجوع به عام فوقانی.

پس این استدلال عقلی که مطرح میکنند که محال است عقلا عام فوق طرف معارضه باشد ( از جمله محقق صدر ) که مثلا اکرم کل عالم حجیت ان حجیت تعلیقی است یعنی حجت است مع عدم وجود خاص مخالف. و حجیت خاص مخالف حجیت تنجیزیه است و لذا خاص مخالف مقدم بر عموم عام میشود زیرا حجیت عموم عام حجیت تعلیقیه بود . مادام  عدم وجود خاص مخالف حجت بود. وقتی خطابی حجت تعلیقیه بود محال است که با این خطاب اخر تعارض کند زیرا تعارض فرع تمامیت مقتضی است. مقتضی باید در حجیت این دو خطاب تمام باشد و در مرحله فعلیت جمع بین این دو ممکن نباشد و تمانع و تعارض رخ میدهد اما اگر این دلیلی است که با وجود دلیلی دیگر مقتضی حجیت نداشته باشد این محال است که طرف معارضه واقع شود.

اکرم کل عالم محال است معارض باشد با ان دو خاص.

استاد : جناب صدر بحث ما بحث عقلی نیست . بله عقلا جای معارضه نیست اما این هم محال است که بگویم ولو من معارضه نمیکنم اما وجود دو روایت خاص معارض مانع از حجیت عقلائیه عام فوق میشود.

لذا مدعای مشهور این است که اگر خطابی بگوید : اکرام عالم عادل واجب است . خطاب دیگر : اکرام عالم عادل واحب نیست. و خطاب دیگر میگوید : اکرم العالم. 

مشهور میگویند همه این خطابات با یک چشم نگاه میکنیم.

نمیگوییم اکرم العالم العادل و لا تکرم العالم العادل تعارض میکنند و نوبت به اکرم العالم میرسد.

اما محقق صدر با بیان عقلی خود در بسیاری از موارد مثل مساله خمر تعارض روایات را حل میکند.

استاد : ما بعید نمیدانیم که عقلا بعد از تعارض به مرجعیت عام فوق توجه دارند و در مثال به اکرم العادل توجه میکنند. 

قسمتی از درس رویت هلال استاد شهیدی پور. مد ظله.