از مرحوم ایت الله العظمی بهاءالدینی نقل شده که حضرت ولی عصر عج ابتدا اجازه در اقتصادیات به ما دادند و سپس در امور دیگر. ( کتاب سیری در افاق )
اینکه مراد از جازه چه اجازه ایست را نمیدانم اما به نظر میرسد یا اجازه اجتهاد است یا اجازه مرجعیت برای دیگران.
گویا که برخی بزرگان برای تایید مرجعیت خود صرفا به رجوع مردم به سوی انها و اجازه اجتهاد استادشان اکتفا نمیکردند بلکه به دنبال اجازه ای معنوی و دستوری از عالم غیب هم بوده اند.
پ ن : خوشا به حال کسانی که اجازه انها را حضرت بقیة الله الاعظم ارواحنا فداه تایید بفرماید.
یکی از بهترین منابع برای اطلاع از اجماعات قدما کتاب " التنقیح الرائع " فاضل مقداد ره است ، نام کامل کتاب : التنقیح الرائع لمختصر الشرایع است و نام کامل نویسنده : حلی ، مقداد بن عبد الله سیوری ( متوفی 826 ه ق ) است . این کتاب در چهار جلد به چاپ رسیده.
کتاب التنقیح الرائع در زمان خود از نظر استقراء تام کلمات فقهای بزرگی هم چون سید مرتضی (م ۴۳۶ ق)، شیخ مفید (م ۴۱۳ ق)، شیخ طوسی (م ۴۶۰ ق)، ابن ادریس (م ۵۹۸ ق)، علامه حلی (۷۲۶ ق)، شهید اول (م ۷۸۶ ق)، و حتی نظریات محقق حلی (م ۶۷۶ ق)، در الشرایع و سایر کتاب‌های وی، کم نظیر است. احاطه مؤلف به تمام آثار شیخ طوسی، علامه حلی و شهید اول این کتاب را دارای ارزشی وافر کرده است.
گفته شده که قصد وجه ( یعنی قصد وجوب و استحباب ) در عبادات لازم نیست هر چند برخی از قدما به آن معتقد بوده اند. این بحث که قصد وجه لازم است یا خیر هم طبق مباحثی بوده که ظاهرا برخی از متکلمین در آثار خود مطرح کرده اند.
و لکن در بین معاصرین تقریبا اجماع است که نیازی به قصد وجه در عبادات نیست و تنها دلیل ادعا شده هم اجماع بوده که این اجماع بر لزوم قصد وجه نا تمام بلکه برخی گفته اند اجماع بر خلاف آن داریم.
همچنین گفته اند صرف اینکه بدانیم این فعل مورد طلب مولاست و امر به جامع بین وجوب و استحباب تعلق گرفته برای تحریک و انبعاث به سوی مطلوب کفایت میکند و نیازی به قصد وجه نیست.
یستدل علی جواز اللوا*ط بادلة اربعه :
اما العقل : فلاستقلاله بحسنه
اما السنة : "الولد للفراش" خصوصا بقرینة ما بعده : "للعاهر الحجر" ای للزانی الحجر یفهم ان الصدر للواط لانه مقابله.
اما الکتاب : بایتین : "هن اطهر لکم" یفهم انهم طاهر و لکن النساء اطهر. و ایضا : انکحوا الایامی
اما الاجماع فواضح .
و الغرض من نقل هذه الکلمات معنی ما قیل : شیطان الفقهاء افقه الشیاطین و ایضا : الشیطان افقه الفقهاء
اگر بخواهیم کمی دقیق تر بحث کنیم باید بگوییم که مسائل مستحدثه دو قسم است :
اول : مسائلی نو ظهور که در کتب قدما درباره موضوع یا حکم ان بحث نشده. مثلا مساله بیمه نه موضوعا و نه حکما در کتب قدما از ان بحث نشده. اگر هم چیزی پیدا شود بسیار کم و پراکنده است.
دوم : مسائل مستحدثه به این معنی که در کتب قدما درباره ان مفصلا بحث شده ولکن موضوعات جدید ان احکام نیازمند بررسی مجدد است. مثلا مساله تقیه از احکام مستحدثه نیست و هم در احادیث ائمه و هم در کلمات فقها فراوان از ان بحث شده اما اینکه تقیه در زمان ما به چه نحو است و ایا موضوع ان باقی است یا نه نیازمند بررسی مجدد است و به این معنی انرا باید جزو سائل مستحدثه نامید. نیز برخی مسائل جهاد.
پ ن : این مطلب منافی با انچه دیگران فرموده اند نیست بلکه توضیح و تدقیقی در بیان مسائل مستحدثه است.
پیشنهاد میکنم یکی از موضوعات دسته دوم برای بحث فقه سال اینده انتخاب شود. مثل بحث تقیه یا جهاد که برخی از مجلدات جواهر و وسائل هم در همین موضوع است.
اطلاق همیشه باعث توسعه نیست بلکه گاهی مطلق بودن لفظی سبب تضییق ان میشود. اگر بگوییم : الماء طاهر این ماء اطلاق دارد و شامل هر نوع ماءی میشود. قلیل یا کر ، مضاف یا مطلق . این مثال برای توسعه .
اما گاه اطلاق سبب تضییق میشود. مثلا اگر بگویند امام جاء : مطلق بودن لفظ امام سبب میشود که این لفظ امام مثلا منصرف به امام خمینی شود و مطلق بودنش باعث تضییق ان میشود اما اگر به نحو مقید بگویند امام معصوم جاء ، در این صورت ولو که لفظ مقید است اما شمول ان از معنای مطلق بیشتر است.
و هذا مما استفاد من محضر شیخنا الاستاذ الشهیدی مد ظله.
به نظر میرسد در کیفیت زیارت ائمه هدی علیهم السلام از بعید وقریب تفاوتی وجود دارد و ان اینکه :
در زیارت از قریب نماز زیارت بعد از زیارت خوانده میشود اما در زیارت از بعید ابتدا دو رکعت نماز خوانده میشود و سپس زیارت نامه خوانده میشود.
این مطلب از برخی روایات قابل استفاده است به نحوی که میتوان از ان حکم کلی استخراج کرد مگر اینکه جایی دلیل خاص بر خلافش باشد. بنابراین اصل این است که در نماز زیارت ابتدا نماز زیارت خوانده شود مگر اینکه در جایی کیفیت دیگری وارد شده باشد.
تیمنا روایتی در این زمینه نقل میکنیم و مطلب محتاج تحقیق بیشتر است.
19852 مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامٍ قَالَ:
قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِذَا بَعُدَتْ بِأَحَدِکُمُ الشُّقَّةُ وَ نَأَتْ بِهِ الدَّارُ- فَلْیَصْعَدْ أَعْلَى مَنْزِلِهِ فَلْیُصَلِّ رَکْعَتَیْنِ- وَ لْیُومِ بِالسَّلَامِ إِلَى قُبُورِنَا فَإِنَّ ذَلِکَ یَصِلُ إِلَیْنَا.[1]
[1] وسائل الشیعة؛ ج14، ص: 577
پ ن : گویا جناب سید میر احمد علوی عاملی (1057 ) کتابی در همین موضوع با عنوان تقدم نماز زیارت در زیارت از بعید نوشته اند.