اگر دو روایت خاص معارضه کردند ایا مرجع عام فوقانی است ؟
برخی نظیر میرزای نائینی ، محقق میلانی ، سید کاظم حائری ، در مرجعیت عام فوقانی اشکال دارند .
محصل کلام این بزرگان به تقریب ما این است که : احتمال میدهیم وجود مخصص معتبر فی حد ذاته کافی باشد که دیگر به ان عام فوق عمل نکنند . مثلا اکرم کل عالم و یا لا تکرم العالم الفاسق و خطاب دیگر : اکرم العالم الفاسق.
ما احتمال میدهیم که لفظ وجود خطاب لا تکرم العالم الفاسق ولو مبتلا به معارض هست اما چون فی حد ذاته معتبر است نفس وجود این خاص مخالف مانع باشد از بنای عقلا برای رجوع به عام فوقانی.
بسم الله الرحمن الرحیم
نمونه سوالات کتاب کفایة الاصول از ابتدای بحث مفاهیم ( ابتدای المقصد الثالث ) تا انتهای بحث مجمل و مبین ( انتهای المقصد الخامس ) همراه با پاسخ نامه . شماره صفحات از کتاب کفایة الاصول ج 2 با حاشیه زارعی سبزواری طبع جامعه مدرسین میباشد. سوال 1 – 8 – 20 عبارت میباشد.
ادامه مطلب ...
وقتی دو روایت را با هم مقایسه میکنیم :
یا موضوع یکی اخص از دیگری است.
( یکی میگوید کل مغلوب لا یعید اما روایت دیگری میگوید : یعید الصلاة ) اولی عام و دومی خاص است. منافی اخص مطلق است
و یا نسبت موضوع دو دلیل عموم من وجه است
و یا هر دو روایت موضوعشان تساوی است.
در جایی که اخص من وجه باشد و یا اخص مطلق ان دلیل دال بر حکم دیگری یا حیث نظارت دارد یا حیث نظارت ندارد که به ان حکومت میگویند . اگر موضوع دلیل ، حکم منافی اخص مطلق بود چه نظارت داشته باشد یا خیر ، قانون عام و خاص و مطلق و مقید تخصیص و تقیید است.
فرض دوم : اگر موضوع دلیل منافی اخص من وجه باشد یا دریکی از انها حیث نظارت هست یا خیر. اگر نظارتی نبود تعارض محکم است.
صورت دیگر : رابطه عموم من وجه است اما یکی ناظر به دیگری هست که از ان تعبیر به حکومت میشود و دلیل حاکم مقدم بر دیگری است و اینجاست که میگویند : لا تلاحظ النسبة .
اما صورت چهارم که نسبت بین دو دلیل تساوی باشد : دو موضوع مساوی باشند ولی حکم ان دو تنافی داشته باشند : تعارض موضوعی نمیرسد و نوبت به جمع حکمی میرسد . یکی گفته اعد الصلاة و دیگری گفته لا یجب الاعاده که در این جا اعاده حمل بر استحباب میشود.
البته فرض دیگری هم هست که یکی میگوید اعد الصلاة و دیگری میگوید : یحرم الاعاده که در اینجا هر دو موضوع مساوی است و جمع حکمی ممکن نیست و باید سراغ مرجحات باب تعارض رفت.
اگر امر دائر شد بین تخصیص دلیل حاکم و بین حکومت دلیل حاکم بر اطلاق دلیل محکوم. کدام مقدم است ؟
مثلا : اکرم العالم الفاسق.
ما اوجبت علیکم اکرام الفاسق
نسبت بین فاسق و عالم فاسق عموم مطلق است. حال امر دایر بین این است که ما اوجبت ... عام باشد و اکرم العالم الفاسق انرا تخصیص بزند و یا اینکه ناظرر به عقد الحمل باشد که لم اوجب ... ناظر به عقد الحمل در خاص باشد که اکرم العالم الفاسق مراد استحباب باشد. ( ما اوجبت ... حاکم فرض هست)
شنیده اید که تا جمع موضوعی ممکن است نوبت به جمع حکمی نمیرسد. این سخن صحیح است اما در جایی که بحث حکومت مطرح نباشد. لذا این قاعده را در اینجا جاری نکنید. اینجا دوران بین جمع موضوعی و جمع حکمی نیست بلکه اینجا دوران بین جمع حکمی حکومتا و تخصیص هست.
این بحث در کتب اصولی معهود گوینده نیست
در اینکه بین حکم عقل و شرع ملازمه است سه نظر است :
برخی مطلقا ملازمه بین حکم عقل و شرع را قبول ندارند.
برخی معتقدند بین حکم عقل و شرع ملازمه است
برخی مثل محقق اصفهانی و شاید محقق صدر معتقدند بین حکم عقل و عدم حکم شرع ملازمه است.
در مقابل قانون ملازمه برخی معتقد به قانون دیگری هستند بنام : الاحکام الشرعیه ( یا : الاحکام السمعیه ) الطاف فی الاحکام العقلیه .
فرق این دو قانون این است که در قانون ملازمه حکم شرع نمیتواند اضیق از حکم عقل باشد اما اوسع میتواند باشد اما در قانون دوم حکم شرعی دقیقا به اندازه حکم عقلی است نه میتواند اضیق باشد و نه اوسع.
سوالات حلقه ثانیه ( اصول فقه شهید صدر ره ) از بحث الدلیل العقلی :
سوال تا آخر بحث متی یجوز التعجیز و ابتدای بحث اخذ علم به حکم در موضوع حکم
1 – فرق مستقلات عقلیه و غیر عقلیه چیست ؟
2 – فرق قضایای عقلیه ترکیبیه و تحلیلیه چیست ؟
3 – ایا تکلیف به غیر مقدور طبق نظر شهید صدر صحیح است یا خیر ؟
4 – ایا در بحث اشتراط تکلیف به غیر مقدور بین احکام الزامی و غیر الزامی تفاوتی هست ؟
1 – اجماع یعنی چه و وجه حجیت ان چیست ؟
2 – فرق اجماع و سیره متشرعه در چیست ؟
3 – فرق سیره متشرعه و اجماع در چیست ؟
4 – چگونه فعل معصوم دلالت بر استحباب میکند ؟
بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین . سوالات پایان ترم دوم ، از بحث اثبات الملاک بالدلیل تا تنویع القیود. 17 نمره
1 – آیا با تقیید دلیل شرعی ، ملاک دلیل شرعی هم مقید میشود ؟ (2 نمره)
2 – شرط اینکه فعل معصوم دلالت بر عدم حرمت کند چیست ؟ (1 نمره )
3 - شرایط حجیت سیره عقلائیه چیست ؟ فرق این سیره با سیره متشرعه در چیست ( بیان یک فرق کافیست )؟ (2 نمره )
4 – تفاوت تواتر لفظی و معنوی را توضیح دهید. ( 2 نمره )
5 – برای حجیت خبر واحد به ایه شریفه " نبا " : " ان جائکم فاسق نبا فتبینوا ان تصیبوا قوما بجهالة فتصبحوا علی ما فعلتم نادمین " تمسک شده. وجه استدلال را توضیح دهید.(1 نمره)
ادامه مطلب ...